آجر یکی از اجزاء جدا نشدنی ساختمان است. این متریال ساختمانی انواع متفاوتی دارد که هریک در قسمت های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. اصفهان از گذشته در تولید آجر فعال بوده است و امروزه نیز کارخانه های آجر و کوره های آجر پزی زیادی در این استان واقع شده اند. کارخانه آجر سعدی نیز در استان اصفهان و شهرستان دولت آباد واقع است و در امر تولید آجر لفتون و آجر سفال بسیار فعال است. 

تاریخچه آجر : 

 تاریخچه ی آجر در ایران بسیار جالب است. استفاده از آجر تاریخ بسیار طولانی بخصوص در ایران دارد. در زمان های بسیار دور، برای ساخت سرپناه ، خشت های گلی درست می کردند و در بنا های خود استفاده می کردند. به مرور زمان، برای یکنواخت شدن اندازه ی این آجر ها، از قالب استفاده می کردند. گل ها را درون قالب ریخته و پس از آن در آفتاب قرار می دادند تا خشک بشود.  به مرور با پیشرفت تکنولوژی، تولید آجر نیز مدرن تر شد و انواع محتلفی به بازار آمد، که امروزه شاهد آن هستیم. 

انواع دسته بندی های آجر: 

آجر ها بر اساس ملاک گوناگونی همچون روش تولید، متریال استفاده شده و محل استفاده از آن ها، به انواع گوناگونی تقسیم میشوند: 

انواع آجر بر اساس روش تولید:

قیمت آجر به روش تولید آن بسیار وابسته است. در واقع هرچه روش تولید مدرن تر باشد، قطعا کیفیت آجر بالاتر بوده و قیمت آن نیز بیشتر است.آجر به دو روش تر و خشک در طول تاریخ تولید میشده است که هریک از آن نیز به قسمت های مختلفی تقسیم می شوند: 

تولید آجر به روش تَر: 

در واقع در این روش، خاک تولیدی به گل تبدیل شده و بقیه ی مراحل پخت تا تبدیل شدن به آجر صورت می گیرد. تولید آجر در این روش به چهار روش دیگر تقسیم میشود که هریک شرایط خاص خودش را دارد.

1-روش سنتی تولید آجر:

این روش درگذشته اهمیت زیادی داشته وپر کاربرد بوده است. مراحل تولید آجر در این روش بدین گونه است که ابتدا گل رس موردنظر را تهیه  و گل را قالب گیری میکنند. سپس در برابر آفتاب پهن میکنند تا کامل خشک شود. پس از خشک شدن در کوره میچینند تا به خوبی پخته شود و آجری محکم ساخته شود.  این روش کاملا با دست انسان و بدون هیچگونه نیروی ماشینی انجام میشود که البته امروزه تقریبا منسوخ شده.

2-روش تولید ماشینی آفتاب خشک:

این روش تولید آجر به صورت نیمه اتوماتیک است زیرا قالب گیری گل رس با ماشین انجام میشود. اما خشک کردنش به صورت دستی است و در برابرآفتاب پهن میکنند. پخت آجر ها هم در کوره های هوفمن صورت میگیرد که سوخت این کوره ها با نفت سیاه و گاز طبیعی تامین میشود.

3-روش تولید ماشینی خشک کن دار:

  مراحل انجام این روش دقیقا مانند روش قبلی است با این تفاوت که فرایند خشک کردن گل، در کوره هایی با سوخت گاز طبیعی، نفت یا گازوئیل انجام میشود.

4-روش تولید تمام اتوماتیک:

  در روش تمام  اتوماتیک همه مراحل به صورت ماشینی انجام میشود و هیچگونه دخالت انسانی در ان دیده نمیشود. آجر تولیدی در این روش بسیار با کیفیت بوده و اصلا دارای خامی و نپحتگی نیست. آجری که به روش تمام اتوماتیک تولید شود، قیمت آن بیشتر است. کارخانه آجر سعدی به روش تمام اتوماتیک آجر را تولید می کند. آجر تولید آجر سعدی از نوع درجه ۱ است. 

تولید آجر به روش خشک:

در این روش خاک کاملا خشک را آسیاب میکنند و سپس درون قالب های پرس ریخته تا فشرده شوند و به صورت آجر دربیاید. بعد از آن آجر خام را درون کوره گذاشته تا محکم شود و در نهایت اجر موردنظر آماده است. در این روش جذب رطوبت 7% میباشد وبیشتر کسانی که میخواهند آجر هایی با طراحی خاص سفارش دهند از این روش استفاده میکنند.

 (Extruded Brick) آجر اکسترودی:

 – با فشار دادن آب و خاک به داخل قالب های استیلی، ساخته میشود.

– قبل از گذاشتن آنها در کوره برای پخت، به قالب های کوچکتری تقسیم میشوند.

– شکل و ابعاد این آجرها همگی منظم و یکسان است.

– این نوع آجر ها سه طرف نما دارند.

– به آجرهای مختلف 3سوراخ،  5سوراخ و 10 سوراخ تقسیم میشوند که باعث میشود از وزن کلی آجر کم شود.

– به علت قیمت مناسبی که دارند برای ساختمان هایی با قیمت محدود مناسب است.

 (Dry Pressed Brick) آجر پرسی:

-خاک رس را با فشار وارد قالب میکنند به طوری که خوب فشرده شود.

– سپس آن رادر کوره با دمای بالا می پزند.

– این نوع آجر دارای 4طرف نما میباشد.

 (Handmade Brick) آجر دست ساز:

در این نوع روش به جای استفاده از ماشین، با دست قالب آجر را شکل میدهند.

انواع آجر بر اساس متریال: 

یکی دیگر از روش های دسته بندی آجر ها، دسته بندی آن ها بر اساس مواد تولید آن ها است. در این قسمت چند نمونه دیگر از آجر ها را با هم بررسی می کنیم. 

آجر رسی یا سفالی:

آجر رسی با فشار دادن  خاک رس درون قالب مخصوص و پخته شدن در کوره با حرارت بالا ساخته میشود. این نوع آجر از پر مصرف ترین نوع آجر است وهنگام استفاده ازآن در ساختمان نیاز به پلاستر یا نما شدن دارد.

2-آجر شیل:

-آجر شیل را از خاک یک نوع سنگ به نام شیل می سازند.

-ازنظر مقاومتی نسبت به آجر رسی بالاتر است

-رنگ معمول آن قرمز است.

-برخلاف آجر رسی نیازی به پلاستر یا نماشدن ندارد.

3-آجر بتنی:

-از بتن ساخته میشود.

-بین آجرهای مختلف کمترین استفاده را دارد.

-به طور کلی مقاومت و کیفیت پایین تری نسبت به بقیه آجر ها دارد.

-این آجر در زیر یا روی عایق رطوبتی مورداستفاده قرار میگیرد.

-دربرابر حرارت و صدا عایق خوبی است وبه همین علت بیشتر در جداره های بیرونی ساختمان و فضا های داخلی کاربرد دارد.

– این آجر به ماسه آهکی هم معروف است.

– این آجر را میتوان در رنگ های مختلفی تولید کرد اما اگر در مرحله تولید، رنگ به آن اضافه شد، نباید از این آجر در زیر زمین یا مجاورت خاک استفاده کرد.

انواع آجر بر اساس محل استفاده درساختمان:

هریک از آجر ها بر اساس ساختاری که دارند در قسمت های مختلف ساختمان به کار می روند. از این رو میتوان آن ها را بر اساس نوع استفاده نیز دسته بندی کرد. 

1-آجر توکار:

این نوع آجر بیشتر به عنوان پشتیبان، پشت آجر نما کاربرد دارد و هیچ ویژگی متمایزکننده دیگری هم ندارد.

2-آجر نما:

-آجرنما به صورت کلی استاندارد است.

-درمقایسه با دیگر انواع آجر محکم تر است و دوام بیشتری دارد.

-در رنگ های مختلفتی مثل: سفید و قرمز انگلیسی و شالوتی ساخته میشود.

– آجرنما به علت اینکه مدام دربرابر شرایط جوی و آب و هوایی قرار دارد باید از مقاومت بالایی دربرابر این شرایط برخوردار باشد.